Global şirket yönetmek tabii ki daha da zor. Peki ya 85 milyon yolcusu olan bir şirketi yönetmek? Önceki akşam Türk Hava Yolları (THY) yönetimi ile bir araya geldiğimizde anlatılanları dinlerken bir taraftan da düşünmeden edemedim. Rakamları yazarken, söylerken kolay geliyor ama THY yönetimi gerçekten zor bir işi başarıyla yapıyor. Bu başarı da rekorları beraberinde getiriyor. Bakın nasıl...
THY 2023’te 53 milyonu dış hat olmak üzere toplamda 83.4 milyon yolcu taşıdı. Böylece THY uluslararası yolcu pazarından aldığı payı da yüzde 3.5’e çıkardı. Yani dünyadaki 30 yolcudan birini taşır hale geldi. Toplam geliri 2023’te yüzde 14 artarak 20.9 milyar dolara çıkan THY’nin esas faaliyet kârı bir önceki yıla yakın bir seviyede, 2.9 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2023’ü 6 milyar dolar net kârla kapatan şirketin kârındaki sıçramada enflasyon muhasebesi nedeniyle yapılan teknik düzeltmenin etkisi görüldü.
TEMETTÜ VE BEDELSİZ HİSSENİN ÖNÜ AÇILDI
THY Genel Müdür Yardımcısı Murat Şeker’in verdiği bilgilere göre enflasyon muhasebesi sayesinde bilançoda yapılan bu teknik düzeltme sonrasında THY’nin önümüzdeki yıllarda kâr payı dağıtmasının ve bedelsiz sermaye artırımına gitmesinin de önü açılmış oldu. Borsa İstanbul’da işlem gören THY, en son temettü ödemesini 2012’de yapmıştı.
THY Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Bolat “Toplam gelirimiz geçen yıl yüzde 14 artarak 20.9 milyar dolara çıktı. Net borcumuz 2020 yıl sonundan bugüne kadar 6.7 milyar dolar azaldı. Esas faaliyet kârımız bir önceki yıla yakın, 2.9 milyar dolar oldu. İştiraklerimizin (17 adet) kâra katkısı 2019 yılına göre yüzde 60 arttı. Geçen yıl 83.4 milyon yolcu taşıyarak rekor kırdık. 2023’te yolcu kapasitemiz pandemi öncesinin yüzde 25 üzerinde. Rakiplerimizin (Lufthansa, Air France-KLM, British Airways, American Airlines gibi) kapasitesi henüz pandemi öncesi seviyelere gelemedi” diye konuştu.
THY’nin dolaylı veya doğrudan Türkiye ekonomisine katkılarının artarak devam ettiğini ifade eden Ahmet Bolat, “Son 15 yılın ihracat şampiyonuyuz. 2033 yılında ülkemize 16.3 milyar dolar net döviz getirdik. 8.1 milyar doları Türkiye’de kaldı. 2033 yılında ülkede kalacak döviz miktarı da 19.4 milyar dolar olacak. 2018’deki istihdam sayımız 60 bin civarındayken 2023’te 83 bine çıktı. Yine geçen yıl ekonomiye kattığımız toplam değer 56 milyar dolar oldu, 2033’te 144 milyar dolar olacak” dedi.
Dünyada 888 havayolu şirketi olduğunu THY’nin de bu kadar çok şirket arasında uluslararası yolcu pazarından yüzde 3.5 pay aldığını vurgulayan Bolat, şöyle devam etti:
2007 yılından bu yana Marmara Denizi’nde yoğun şekilde gözlenen müsilaj 2021 yılında birden su üstüne çıkıvermişti. Denizin üstünü tamamen kaplayan beyaz örtü neredeyse tek gündem haline gelmişti. Ana haber bültenleri, gazeteler, dergiler onlarca müsilaj haberi yaptı, uzmanlardan görüş aldı, aktardı. Aradan 3 yıl geçti, unuttuk gitti. İklim değişikliği, arıtma problemleri, uygunsuz sanayi faaliyetleri sürüp gidiyor, denizlerimiz her geçen gün biraz daha ölüyor. Giden gitti ama denizde var olan yaşamı sürdürmek altın değerinde. İşte bu yüzden, bugün çok kıymetli bir projeyi duyurmak istedim.
Gelin, önce Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk’ten aldığım bilgileri paylaşayım:
-Denizlerin akciğerleri olan deniz çayırları denizlerin ekolojik dengesi için büyük önem taşıyor. Karadaki bütün bitkilerin atası olarak bilinen deniz çayırları, karada yaşayan çiçekli bitkilerin denizde yaşayan hali olarak görülüyor.
-Kök, gövde ve yapraktan oluşup deniz tabanında uzanan köklerinden besleniyorlar. Çiçekli bitki oldukları için denizin içinde ilkbaharda çiçek açıp, meyve veriyor ve yaprak döküyorlar. Kıyıya vuran ömrünü tamamlayan yaprakların ise doğaya ayrı bir faydası var.
-Sahilde yaşayan böcek türleri de dahil pek çok canlıya yuva oluyorlar. Akdeniz’de karaya vurmuş deniz çayırlarından oluşan sahillere ‘ekolojik plaj’ deniyor.
-Deniz çayırlarının olduğu denizlerde, tüm canlılar için temiz ve sağlıklı bir yaşamın olduğu anlamına geliyor. Deniz çayırlarının dünya genelinde 60 türü bulunuyor.
-Türkiye’de ise
Türkiye’de girişim denildiğinde ilk akla gelen isimlerden biri. Kurttepeli girişimciliği destekleyerek kalkınmaya katkıda bulunmayı amaçlayan Endeavor Türkiye’nin de başkanı. Önceki gün bir grup ekonomi gazetecisiyle bir araya gelen Kurttepeli söze endişeli bir mesajla girdi:
“Geç kalıyoruz, tren kaçıyor.”
Nedenini açıklayarak devam etti:
“Dünyada büyüyen firmalara baktığımız zaman birçoğu derin Ar-Ge çalışmaları yapan firmalar. Yapay zekâ ve biotech dönemine giriyoruz. Artık helikopter yapmanın değil Mars’a gitmenin önemli olduğu bir dönemdeyiz. Biz ilk 10-15 sene içerisinde e-ticaret ve kurye hizmetleri gibi birçok şeyi tükettik. Fakat bir yerden sonra TÜBİTAK teşviki ve yapay zekâ çalışmalarına ilave olarak 10-15 sene sonra dünya nerede olacak ve biz nerede olacağız konuları tartışılmalı. Akbank’la yürüttüğümüz ve lansmanını 19 Nisan’da gerçekleştireceğimiz araştırma sonucunda Türkler tarafından kurulan yapay zekâ firmalarının çoğunun yurtdışında olduğunu gördük. Bu noktada daha önce de bahsettiğimiz gibi firmada çalışan ve işini iyi yapan kişilerin Türkiye’ye nasıl entegre edileceğine odaklanılmalı.”
Bu harç, IMEI kayıt ücreti olarak da biliniyor. Yani bir anlamda harç ödemek suretiyle bu telefon yerlileştiriliyor ve yurt içinde kullanıma uygun hale getiriliyor. Harcı ödememeniz halinde ise telefonunuz yasal sürecin ardından Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından kapatılıyor. Hatırlarsanız, cep telefonu harcı 7 Temmuz 2023’te 6 bin 91 TL’den 20 bin liraya çıkarıldı. Yılbaşında ise yeniden değerleme oranı paralelinde 2024 yılında yüzde 58.46 oranında zamlanarak 31 bin 692 TL’ye ulaştı.
EKRANDA UYARI YOK
İnternette herhangi bir arama motoruna ‘Cep telefonu harcı ödeme’ yazdığınızda karşınıza benim de paylaştığım Dijital Vergi Dairesi’nin ödeme sistemi çıkıyor. E-devlet üzerinden giriş yapıyorsunuz, satın aldığınız cep telefonunun IMEI numarasını giriyorsunuz, ödemeyi yapıyorsunuz. Sistem size IMEI numaranızın büyük puntolarla yer aldığı bir de ödeme belgesi sunuyor. Cep telefonunuzun vergisini ödediğinizi sanıyorsunuz. Kesinlikle hayır! Bu vergiyi ödedikten sonra BTK’nın sisteminden pasaport bilgisi, ülkeye giriş bilgisi, IMEI, eşleşecek cep telefonu numarası vs bilgileri girip kayıt işlemini yaptırmadıysanız, ödediğiniz verginin hiçbir anlamı kalmıyor. Geçmiş olsun, cep telefonu kayıt işlemini yapmadığınız gerekçesiyle telefonunuz yasal sürenin sonunda kullanıma kapatılıyor! Peki bununla ilgili Dijital Vergi Dairesi’nin ödeme ekranında herhangi bir uyarı var mı? Yok... Maliye ödemeye aracılık ettiği gerekçesiyle bu ekrana bir uyarı koyma gereği duymuyor. Sonuç... Binlerce mağdur...
BTK’YA YÖNLENDİRİLMELİ
E-devlet’in de Dijital Vergi Dairesi’nin de temel amacı vatandaşın hayatını kolaylaştırmak. Vergisini ödemek isteyen dürüst vatandaşı doğru yönlendirmenin en temel davranış olması gerektiğini düşünüyorum. E-devlet’in mevcut teknolojik yapısının mükemmelliğini göz önüne alırsak aslında Dijital Vergi Dairesi bu ödemenin ardından son adım olarak rahatlıkla bizleri BTK’nın kayıt sistemine yönlendirebilir. Bunun neden yapılmadığını anlamak mümkün değil. Hadi bu yapılmıyorsa, neden bu ödeme ekranının altına gözle görülür bir puntoyla “Buradan sadece harç ödeme işlemi yapılmaktadır, IMEI kayıt işlemi BTK sisteminden gerçekleştirilmektedir” diye uyarı koyulmaz, link verilmez. Yurtdışından getirdiği telefonu yasal statüye kavuşturmak isteyen vatandaşın işini kolaylaştırmak gerekmez mi?
20 BİN YERİNE 31 BİN 692 LİRA ÖDEYECEKLER
YILBAŞINDAN önce 20 bin TL’lik cep telefonu harcını Dijital Vergi Dairesi ekranından ödeyen ancak BTK’ya IMEI numarasını kaydettirmeyen binlerce kişi yeniden harç ödemek zorunda. Üstelik 31 bin 962 TL’lik yeni tarife üzerinden. Yoksa cep telefonları yasal süre içinde kapanacak. Eksik işlem yapıp yeniden harç yatırmak zorunda olanlar eski ödedikleri 20 bin liralık harcı vergi dairesine başvurup geri talep edebilecek.
Eski harcın geri ödenme süresi farklılıklar gösteriyor. O yüzden kesin bir süre vermek de zor.
“Dünyada 80-90 civarında ‘powership’ (yüzen elektrik santrali) hizmet veriyor. Bizim filomuzdaki ‘powership’ sayısı 36’yı buldu. Dünyadaki diğer ‘powership’ler bizimki gibi filo şeklinde değil. Dolayısıyla dünyada filo büyüklüğü olarak ilk sıradayız. Ayrıca yüzde 70’lik payla dünyada yine bir numarayız. Karayipler’den Batı Afrika’ya, Güney Amerika’dan Okyanusya’ya kadar farklı bölge ve ülkelerde elektrik sağlıyoruz.”
Elektrik insanlık için artık olmazsa olmazlar arasında. Enerji kaynaklarını çeşitlendirmek ülkeler için stratejik önem taşıyor. Bu anlamda Karadeniz Holding’in dünya çapında üstlendiği misyon sadece Türkiye için değil hizmet verdikleri ülkeler için de olmazsa olmaz noktasında. Zeynep Harazi bu ülkeleri şöyle sıralıyor:
“Dominik Cumhuriyeti, Brezilya, Gambiya, Gana, Sierra Leone, Gine Bissau, Senegal, Fildişi Sahili, Mozambik, Sudan ve Yeni Kaledonya’da elektrik sağlıyoruz. Bu ülkelerden bazılarında elektrik ihtiyacının yüzde 100’üne yakınını karşılıyoruz. Yakın gelecekte ‘yüzen santral’ kurulu gücümüzü 10 bin MW’a çıkarmayı planlıyoruz.”
ÜLKE ÜLKE AFRİKA
Karadeniz Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Zeynep Harezi Yılmaz’ın Afrika kıtasındaki operasyonlarıyla ilgili paylaştığı bilgiler ülke ülke nasıl yayıldıklarını gösteriyor:
“Afrika yolculuğumuz 2015 yılında Gana projesiyle başladı. Gana’ya 500 MW’lık ‘powership’ ile gittik. 2016’da Zambiya’da acil dizel elektrik ihalesi açılmıştı. Biz ‘powership’i anlatarak 45 cent yerine 10-15 cent bandında elektrik sağlayabileceğimizi anlattık. Zambiya’ya ‘powership’ten elektriği Mozambik üzerinden verdik. Irak’ta 2010-2017 arasında çalıştık. Irak’taki kontratımız bitince gemilerimizi Sudan’a götürdük. 2018’den bu yana Sudan’daki faaliyetlerimizi sürdürüyoruz. Sudan’daki ‘powership’ kapasitemiz 350 MW. Port Sudan’daki tek elektrik kaynağı Karpowership’e ait. Üç gemimizle elektrik sağlıyoruz.
Zeynep Harezi Yılmaz ardından ibreyi Senagel’e çevirip devam ediyor:
Hazine ve Maliye Bakanlığı 6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen 11 il ve bir ilçede deprem tarihi itibarıyla mücbir sebep hali ilan etmiş ve vergi yükümlülükleri ertelenmişti.
Adana, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep (İslahiye ve Nurdağı ilçeleri hariç), Kilis, Osmaniye ve Şanlıurfa ile Sivas Gürün’de mücbir sebep hali 31 Temmuz 2023te sona ererken Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya ile Gaziantep’in İslahiye ve Nurdağı ilçelerinde 30 Kasım’a kadar uzatılmıştı.
Bakanlık, en son Kasım 2023’te mücbir sebep hali devam eden Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya ile Gaziantep’in İslahiye ve Nurdağı ilçelerinde mücbir sebep halinin 30 Nisan 2024’e kadar uzatılmasını kararlaştırdı.
Bu illerde kaydı bulunan mükellefler, mücbir sebep halinin başladığı 6 Şubat’tan, mücbir sebep halinin sona ereceği 30 Nisan 2024’e kadar verilmesi gereken beyanname ve bildirimlerini 15 Mayıs 2024 Çarşamba günü sonuna kadar verebilecek.
Bu beyannamelere ve bildirimlere istinaden tahakkuk eden vergiler ile 2023 yılı motorlu taşıtlar vergisinin ikinci taksiti ve 2024 yılı motorlu taşıtlar vergisinin birinci taksiti, 31 Mayıs 2024 Cuma günü sonuna kadar ödenebilecek.
Yine bu mükelleflerin, deprem tarihinden önce tahakkuk etmiş, ödeme süresi mücbir sebep hali ilan edilen süreye rastlayan her türlü vergi, ceza ve gecikme faizi ile deprem tarihinden önce ikmalen, re’sen veya idarece tarh edilen ve vadesi mücbir sebep halinin başladığı tarihten sonrasına rastlayan her türlü vergi, ceza ve gecikme faizinin ödeme süresi de uzatılmıştı.
Bu alacaklar her bir vade tarihi itibarıyla ayrı ayrı değerlendirilecek ve ödeme süreleri normal vade tarihlerinden itibaren bir yılı geçmeyecek şekilde uzatılacak.
Peki ama mücbir sebep halinin kalkacağı il ve ilçelerde durum nasıl...
Bu ülke nüfusunun yaklaşık iki katı insan demek. Türkiye’nin 85 milyonluk nüfusuna karşılık gelen ziyaretçi sayısı 44.4 milyonda kalmış. Yani yarısı kadar. İspanya’nın turizm geliri 91.8 milyar dolara ulaşmış. Ülke geçen yıl 8 milyar dolar fazla vermiş. Bizim turizm gelirimiz 46.4 milyarı ancak bulmuş. 48 milyar dolar cari açık vermişiz. Turizm gelirimizi iki katına çıkarsak ne cari açık kalacak, ne dert ne de keder. Peki ama nasıl?
Dün Türkiye Seyahat Acentaları Birliği’nin (TÜRSAB), ev sahipliğinde önemli bir basın toplantısı düzenlendi. TÜRSAB bu toplantıda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ortaya koyduğu ‘Türkiye Yüzyılı’ vizyonu doğrultusunda, turizmde yüksek hedeflere ulaşması amacıyla yeni bir projenin duyurusunu yaptı. “Turizm Yüzyılı” projesi tanıtım toplantısında konuşan TÜRSAB Yönetim Kurulu Başkanı Firuz Bağlıkaya, proje ile turizmin 12 aya ve yurt geneline yayılması amaçladıklarını söyledi.
Firuz Bağlıkaya
Bağlıkaya, “Turizmin doğal artışına bakarak kendi rekorlarımızı kırmak bizim için yeterli değil. Mesele zaman içinde sadece kendi yaptığımızın daha iyisini yapmak değil, rakiplerimizin yaptıklarından daha iyisini yapmaktır” dedi.
EN BÜYÜK DESTEK TURİZMDEN
Ülke olarak turizmde birçok alanda büyük başarılara imza atıldığını ifade eden Bağlıkaya, “Turizmi 12 aya yaymak, turizmin tüm ülkeye dengeli biçimde dağılmasını sağlamak, yüksek gelirli turist oranını artırmak en büyük hedeflerimizin başında geliyor. Turizmde daha iyisini başarmak sadece Bakanlığımızın, turizmcilerin değil bu ülkede yaşayan herkesin sorumluluk yüklenmesi gereken bir meseledir. Turizm ülkemiz için vazgeçilmezdir. Yerel yönetimler, ticaret odaları, kalkınma ajansları, sivil toplum örgütleri, bölge halkı, tüm yerel unsurlar bu işin bir parçası olmak zorundadır” diye konuştu.
DÖRT MEVSİM YEDİ BÖLGEDE
İngiltere, Fransa gibi yıllardır bu yönetimi elinde tutan ülkelerin ardından Arap bir müslüman olarak görev üstlenmesi ilgi çekti. Sulayem deneyimli bir ralli sürücüsüdür ve motor sporları dünyasında tanınmış bir isimdir. 90’lı yıllarda Orta Doğu Ralli Şampiyonası’nda yarışmış ve bu şampiyonada 14 kez şampiyon olmuş başarılı bir sporcu olarak bilinir. Ben Sulayem, motor sporlarına yönelik oldukça vizyoner adımlarıyla tanınıyor.
Sulayem motor sporlarının daha kapsayıcı hale gelmesi için daha çok genç ve farklı kökenden insanın katılımını teşvik eden projelere imza atıyor. Özetle bu dünyada oldukça saygın bir isim.
Abu Dabi’de bulunan Yas Marina ise hem bir yat limanı hem de dünya çapında ünlü Formula 1 pistine ev sahipliği yapan bir spor kompleksi. Yas Adası olarak bilinen bölgede yer alan Yas Marina, lüks bir yaşam tarzını ve motor sporlarının heyecanını bir araya getiren bir önemli bir nokta. Kasım ayının sonlarında gerçekleştirilen sezonun kapanış yarışına ev sahipliği yapan pist daima ilginin odağı olur. Hermann Tilke tarafından tasarlanıp 2009 yılında tamamlanan pist, olağanüstü tesisleri ve benzersiz tasarım özellikleri ile tanınıyor. Örneğin yarışlar sırasında güneşin batması halinde sorunsuz etkinliğin sorunsuz sürmesi için tam donanımlı aydınlatma sistemine sahip. Yas Adası’ndaki atraksiyon F1 pisti ile sınırlı değil. Su parkı, Ferrari World Abu Dabi Tema Parkı, Yas Mall adındaki AVM, Warner Bros. World Abu Dabi Tema Parkı ve Yas Plajı en başta gelen etkinlik alanları.
